Zutphense Leeuw december 2017 - Hans Heesen: 'Hoe groter het liefdewerk hoe groter de triomf'

Zutphense helden, u kent ze wel. Ze zetten zich met hart en ziel in voor de samenleving. Onmisbaar zijn ze, maar wat drijft hen, wat is hun geheim? De Zutphense Leeuw is een schriftelijke onderscheiding die Alize Hillebrink namens Contact uitreikt aan deze helden. De Zutphense Leeuw van deze maand is Hans Heesen.

Al meer twintig jaar zoekt Hans Heesen (58) naar vergeten Zutphense schrijvers en dichters. Uit de Nederlandse archieven dook hij vele mooie parels op. Meer dan 300 schrijvers en dichters bracht hij bijeen op de website Literair Zutphen en onttrok hen hiermee van de vergetelheid. De website schonk hij aan de gemeente Zutphen. 'Het leek me een mooi cadeau. Ik ben 38 jaar weggeweest en dan kom je niet thuis met lege handen.'

Ik was vijftien en gegrepen door de literatuur. Kreeg een baantje bij boekhandel Kobus aan de Nieuwstad; toen een begrip. Eigenaar Hans Bunders was een Amsterdammer die zijn laatste centen aan de boekhandel had besteed. Hij kon mij alleen betalen in natura: met boeken. Hiermee vulde ik mijn eerste boekenkast.
Veel van mijn favoriete boeken komen niet voor op de literatuurlijst; Willem Witkampf, Het Kanon; Anton Kloppers, Hoeden en petten; J. Everts Junior, Uit het leven van een hypochonder. Meesterwerken zijn het! Maar niemand kent ze.
En weet je hoe dat komt? Literatuurgeschiedenis beschrijft alleen de hoogtepunten. Maar wat is een plattegrond van Zwitserland met alleen de bergtoppen erop? Wat is een top zonder dal? Er bestaan geen grote schrijvers zonder kleine schrijvers.
Literatuurgeschiedenis is wat mij betreft verkeerd bezig. Mensen schrijven elkaar na. Ik denk: herzie dat eens!
Zutphen is een mooi klein stadje dus ik dacht: als ik dat literair in kaart breng, dan kan dat als tegenhanger dienen. Romans, egodocumenten, verhalen, gedichten, literaire non-fictie. De bellettrie van Zutphen heb ik verzameld.
Het liefst doe ik werk waar ik niet voor betaald krijg. Dan weet ik zeker dat ik het met plezier doe. Bij betaald werk weet je dat nooit. Ik wil me niet door anderen of geld laten dicteren. Hoe groter het liefdewerk hoe groter de triomf op de dictatuur van het geld!
Als een schaap in het gareel lopen vind ik niks. Ik wil zelf bepalen wat ik lees en doe. Ik ben tegen elke vorm van chauvinisme en nationalisme. Ook op lokaal niveau. Ik heb de site niet gemaakt uit een trots-zijn op Zutphen. Het is een tegenreactie op onverschilligheid en onwetendheid.
Ik zie Zutphen is als een Doornroosje dat nodig wakker moet worden gekust. Zutphen moet zich veel beter bewust zijn van wat de stad ís, hééft en betekent. Er zijn drie middeleeuwse kettingbibliotheken* in de wereld: in Toscane, Engeland en Zutphen. Maar bij de Librije denkt iedereen aan een restaurant in Zwolle!
De site is een pleidooi voor nieuwsgierigheid en verwondering. Het is cultureel erfgoed. Ik zou het leuk vinden als het een soort startpunt is voor meer activiteiten. Dat het inspireert tot bijvoorbeeld een tentoonstelling, wandelingen, activiteiten op scholen, etc. En het zou mooi zijn om van de nu leegstaande Martinettoren** een schrijverskoepel te maken voor schrijvers van over de hele wereld.

* Een kettingbibliotheek is een bibliotheek waarin de boeken vastgeketend zijn om te voorkomen dat ze uit de bibliotheek worden meegenomen (red.).
** Jan Floris Martinet was een Zutphense predikant die een boek schreef in de huidige Martinetkoepel (red.).