Column Henrieke Schoonekamp - Ouder worden

Ouder worden

'Weet u hoe laat de trein gaat naar Apeldoorn?' Verbaasd kijk ik om me heen om te zien aan wie het vriendelijke meisje deze vraag stelt. Maar ze kijkt enkel mij aan, wachtend op een antwoord. Ik ben dus blijkbaar die "u". Ik schat haar een jaar of achttien, een mooie vriendelijke meid. Maar ze zegt dus u tegen me.

Even heb ik de neiging om tegen haar te zeggen dat ze eens even normaal moet doen en mij gewoon met je aan moet spreken. Maar dan realiseer ik me pijnlijk dat ik echt een keer zo oud ben als zij is en dat zij met haar u zeggen alleen maar heel netjes en correct is. Wat het niet minder pijnlijk maakt natuurlijk. Een beetje beduusd geef ik antwoord, waarop ze 'Dank u wel' zegt en richting de trein loopt, mij met een ik-ben-oud-gevoel achterlatend.

Een paar maanden geleden moest ik mij identificeren toen ik een fles sterke drank bij de slijter kocht. Toen voelde ik mij ineens heel erg goed en jong. Maar nu ben ik dus ineens een "u" en voel me stokoud.

Ik herinner me nog goed de eerste keer dat ik met u aangesproken werd. Vijftien jaar was en ik en ik had mijn zaterdagbaantje in een winkel in de binnenstad. Ik stond achter de kassa. Een moeder met een klein meisje bestelde brood en zei toen tegen haar dochter: 'Hier, geef de centjes maar aan die mevrouw en zeg dan alstublieft.'

Ik zei meteen dat ik geen mevrouw was en dat ik pas 15 jaar was en dat ze dus gewoon je mocht zeggen. Maar de mevrouw wilde er niks van weten, haar dochter werd gewoon geleerd dat ze tegen oudere mensen en mensen in winkels u moest zeggen. Nou ben ik ook zo opgevoed hoor, maar ik heb me toen heel hard afgevraagd of mijn moeder mij ook u heeft laten zeggen tegen een meisje van 15.

In mijn werk word ik natuurlijk ook vaak met u aangesproken. En ik spreek voor mij onbekende mensen ook aan met u. Dat zijn nou eenmaal de omgangsvormen die wij gewend zijn in Nederland. Niks mis mee natuurlijk. Maar als 18-jarige meisjes mij ineens u noemen in een hele informele situatie, dan gaat het bij mij toch echt de verkeerde kant op voor mijn gevoel.

Deze week komt er nog een jaartje bij. Dan ben ik niet eens meer twee keer achttien. Bij de slijter ga ik flessen wijn halen. En ik hoop zo dat ze weer om mijn legitimatie vragen en geen u en mevrouw zeggen…