Zwaleman | Puntdraod

Puntdroad

Bijna niemand die het nog weet en toch is het nog maar een jaar of veertig geleden, dat de Achterhoek te maken kreeg met een serieuze afscheidingsbeweging.
Nou ja, serieuze…. Dat is misschien niet helemaal het goede woord. Echt serieus nam niemand die jongens.
Maar het klonk best wel dreigend allemaal. "Wie zet puntdraod biej 'n Iessel. De leu uut 't Westen komt der niet meer in." Aldus citeerden de Gelderlander en de Graafschapbode de actiegroep, die zich vooral in woord en maar heel weinig in daad weerde tegen de 'verderfelijke invloed' van de Randstad op de Achterhoek. Het was uiteindelijk veel (ludiek) geschreeuw en weinig wol. Gelukkig maar, want wie zit er nou echt te wachten op grenscontroles bij Zutphen of Doesburg?
Ik ben nog steeds in het bezit van het in die jaren uitgegeven Achterhoeks paspoort. In dat document staan diverse historische 'weetjes'. Bijvoorbeeld dat het jaar 1000 een goed bijenjaar was, of dat in 1813 de Kozakken ons en onze deerntjes kwamen bevri'jen. En dat in 1975 de Winterswijkse boeren de strijd tegen een landschapspark glorieus wonnen van landbouwminister Fons van der Stee. Maar over de Tachtigjarige Oorlog geen letter. Vreemd, want juist in die jaren bouwden diezelfde leu uut 't Westen bij ons een schuld op, die ze nooit hebben terugbetaald.
Vorig jaar kwam het nog ter sprake op een congres in Groenlo. Daar was een professor, die het heel duidelijk zei: in de strijd tegen de Spanjolen waren het vooral de inwoners van de oostelijke gewesten, die de kastanjes uit het vuur haalden. Terwijl Holland en Zeeland volop oorlogswinst maakten, werd het Achterhoekse platteland getiranniseerd en steden als Groenlo en Zutphen verwoest en uitgemoord. Alleen al de economische schade bedroeg een half miljoen rijksdaalders, berekende een andere wetenschapper.
In 1648 zou al die ellende voorbij zijn geweest, althans dat doen de geschiedenisboekjes ons geloven. Met de Vrede van Münster kwam immers een eind aan de Tachtigjarige Oorlog. (Ook aan de Dertigjarige trouwens, die oorlog die officieel als een Duitse te boek staat, maar waarvan we in de Achterhoek ook het nodige meekregen)
Maar het was toen natuurlijk nog niet echt voorbij. Vorige week keek ik naar een speelfilm over Michiel de Ruijter. Met de man van de Jumbo-reclame, die ietwat goeiige huisvader, als onze grote zeeheld. Best even wennen… Afijn, in die film werd het nog eens mooi duidelijk: het waren de machtigen in Holland en Zeeland (de kooplieden dus) die ervoor zorgden, dat we in plaats van de Spanjaarden gewoon een paar nieuwe vijanden maakten. En in 1672 konden wij in Oost-Nederland de klappen weer opvangen. Werden we alweer getiranniseerd en gebrandschat. Nu door 'Bommen Berend', de bisschop van Münster, die hier en daar ook nog steeds bekend staat als Berend den Koodeef. Hoe groot de economische schade in dat Rampjaar was, ik zou ik niet weten. Maar omgerekend naar nu vast en zeker miljarden euro's.

Het zou leuk zijn, als we in de Achterhoek iets van al dat geld zouden terugzien. Een soort van 'Wiedergutmachung' voor alles wat onze voorouders dankzij die leu uut 't Westen te lijden hebben gehad. De tijd lijkt me er wel rijp voor, zo met de verkiezingen in zicht. Een economisch steunfonds voor de Achterhoek…. Met zoveel partijen die meedoen moet er toch wel eentje te vinden zijn, die dat in haar verkiezingsprogramma op wil nemen. Of je er echt stemmen mee haalt durf ik niet te voorspellen, maar het is het proberen waard. Of neet dan!